Afscheid nemen doet pijn

De rit naar de Mwamose school gaat vandaag voor het eerst helemaal zonder problemen! De paadjes die door het bos slingeren zijn niet meer dan wandelpaden van los zand. De ramen van de auto moeten dicht omdat anders de takken naar binnen slaan. Vele malen moet onderweg op een splitsing worden gekozen voor links of rechts. Ik heb bewondering voor de chauffeur die dit keer geen enkele vergissing maakt en zelfs zonder het onderweg te vragen de school in één keer weet te bereiken. Onderweg zien we tientallen kinderen die ik herken aan hun blauw met roze schooluniform. Ze zwaaien, lachen, roepen mijn naam en vragen hoe het met me gaat: “you come to our school!” En dat klopt! Om kwart voor negen al staan we voor de poort en laat de bewaker van de school ons binnen. Mr. Peter is er nog niet (hij moet nog van Mombasa naar school zien te reizen want was daar woensdag op de universiteit voor de ECD grade die hij wil behalen) en ook de deputy is nog niet aanwezig. De teachers heten me van harte welkom. Ik bel Peter (wonderlijk genoeg heb ik nu bereik op de school, tenminste als ik op de heuvel bij de toiletten ga staan) en hij vraagt of ik nog another 5 minutes op hem wil wachten. Ik realiseer me dat het dus zomaar nog een uur kan duren voordat hij er is en besluit kinderen op te zoeken. Ik blijf me erover verbazen hoeveel kinderen in hun klassen zijn zonder teacher, terwijl in de Staffroom de teachers bij elkaar zijn. Ze zitten en zijn. De kinderen van standard 7 verwelkomen me en voor ik het in de gaten heb komen ze bij me met hun vragen. Ze willen leren! Ik geef instructie over hun Maths opdrachten en ontdek dat veel basisvaardigheden nog niet beheerst worden die nodig zijn om deze moeilijke sommen op te kunnen lossen. Dikke boeken (deze school heeft relatief veel materiaal!) vol kennis moeten geoefend worden en zonder uitzondering staan ze vol met multiple choice vragen. Een meisje vraagt of ik wat van haar sugarcane wil proeven en toont me hoe je hem moet eten. Met grote behendigheid pelt ze met haar tanden de harde schil van de grote stengel en kauwt op de zoete inhoud. Ik maak foto’s van de kinderen die daar lol in krijgen en zelfs een islamistisch meisje met hoofddoek wil dat ik een foto van haar maak. Een leergierig meisje dat me veel vragen over haar wiskunde heeft gesteld bedankt me en vraagt of ze me zal rondleiden langs de klassen. Samen met het meisje van de sugarcane brengt ze me langs de klassen.

Ik sta even stil bij de nursery class waar een PTA (vrijwillige, niet opgeleide leerkracht door ouders betaald) 112 kleuters onder haar hoede heeft. Er staan minstens 40 kinderen rond haar bureau om hun werk te laten corrigeren en voel de neiging om het blokje van het GIP model te introduceren. Uiteraard slik ik het in en begin er niet over. Zou ook moeilijk worden want deze leerkracht spreekt geen Engels. Schilders zijn bezig de buitenkant van het gebouw te witten en dat doen ze zo slordig dat ik de neiging moet onderdrukken er iets van te zeggen. Dikke witte strepen lopen over de muur naar beneden over het blauwe onderste deel, zodat de muur op een zebra begint te lijken. De schilders gebruiken kostbare mooie schoolbankjes om op te staan die langzamerhand steeds witter worden.

In dit uurtje praten en werken met kinderen heb ik weer voldoende energie gekregen om de dag te kunnen starten. Ik voel namelijk dat ik echt doodmoe ben. De vrije dag op woensdag die niet door kon gaan had ik goed kunnen gebruiken. Ik voel me inmiddels aardig slap door het probleem met mijn darmen en het overdag niet eten (waar zeur ik over? Vraag ik me tegelijk af. Ik heb twee keer op een dag de gelegenheid om te eten en beschik over medicijnen om mijn darmen in toom te houden). En dan komt Peter aan op zijn motor. Hij excuseert zich dat hij zo laat is maar het is hem vergeven. Hij is echt al uren en uren onderweg en ik weet hoe zwaar de reis is geweest van Mombasa naar hier met mattatu’s (kleine busjes) en de veerboot. Het laatste stuk met de motor is ook niet gemakkelijk maar we zijn er allebei! En daarvoor zijn we beiden dankbaar. Voor we beginnen bedankt hij me uitgebreid en geeft me een kleurrijke sjaal die hij voor me kocht in Mombasa, hij wil zijn dankbaarheid onderstrepen en ik bedank hem uitgebreid. We bereiden samen de staffmeeting voor en Peter noemt hoe hij omgaat met de feedback die hij dinsdag kreeg van zijn team en van mij. Hij gaat een andere ruimte kiezen waar we ruimer zitten, gelegenheid om iets op te kunnen schrijven en heeft een tijdplanning gemaakt. De deputy krijgt opdracht om alles klaar te zetten en dan kunnen we starten. Peter vraagt te beginnen met een gebed en opent de vergadering. De flaps van dinsdag hangen op het bord en hij geeft het doel aan van de vergadering van vandaag. Ik zie het team verward kijken en hij vraagt mijn hulp. Ik probeer snel iets te bedenken zodat ik op z’n Afrikaans kan duidelijk maken wat Peter bedoelt en ik teken twee wegen die samen komen. De ene weg start met missie, visie en motto. Daarvoor zijn de values en morals input. Wat wil dit team met de kinderen van deze school bereiken? De andere weg start met qualities en results. Ik leg uit wat GAP analyses zijn en heb het over sterkte / zwakte analyse. Ook die zijn bepalend voor het doel wat bereikt moet worden. Ik zie veel knikkende gezichten en alle ogen zijn op mij en de tekening gericht. : You made it very clear Christel! Crystal Clear (zou Aad zeggen, die me waardeert om mijn duidelijkheid;-) Peter neemt het weer over en zet zijn team aan het werk in twee groepen. In tegenstelling tot dinsdag participeert hij, helpt zijn staff op weg en laat een betrokken houding zien. Hij zit tussen zijn collega’s en dat zal ik hem bij ons feedback gesprek ook op video laten zien. Er is veel interactie en een hoge betrokkenheid bij de collega’s.  De tijd wordt bewaakt en de uitwisseling die plaatsvindt, wordt visueel ondersteund. Peter laat zien dat hij de feedback heeft begrepen en ik ben trots op hem.

Na afloop van de vergadering vraag ik, voor het gebed, of ik nog iets mag zeggen? Ik bedank het team voor de gastvrijheid en alles wat ik van ze mocht leren. Ik voel een brok in mijn keel bij de gedachte dat dit wel eens de allerlaatste keer zou kunnen zijn dat ik de Mwamose school bezoek. In dit team hangt zo’n goede sfeer, werken betrokken leerkrachten met wie ik in korte tijd in echt contact mocht komen. Bij het verlaten van de ruimte komt iedereen me een hand geven, de één nog steviger dan de andere. Een handdruk in Kenia is niet zo maar een handdruk maar lijkt meer op een ritueel. Ik zie Loice, de jongste leerkracht wat dralen. Ze wil duidelijk als laatste afscheid van me nemen. Als iedereen weg is omhelst ze me, rollen de tranen over haar wangen en krijg ik zoenen, veel zoenen op mijn hele gezicht. Ze gaat me missen, ik was haar inspiratiebron, de headteacher is zo veranderd zegt ze, het is fijn op deze school te werken en ik heb veel goeds gebracht. Zonder dat ik het in de gaten heb gehad, zo zegt ze, heb ik ook iets goeds voor de leerlingen betekend. Er is meer interactie en een betere relatie tussen directeur en team, en tussen leerkrachten en kinderen. Ze gaat God vragen of ik nog eens terug mag komen in Mwamose. Ik word er stil van, kijk haar diep in de ogen en bij gebrek aan woorden omhels ik haar en houden we elkaar stevig vast.

Deze dag kom ik er niet onderuit en moet ik op school mee-eten. Peter heeft speciaal voor mij een grote bord rijst geregeld (terwijl de teachers iets anders krijgen en met grote ogen naar mijn bord kijken, wat voel ik me bezwaard). In de rijst zitten stukken vlees met bot, pezen en vet. Ik doe echt mijn best maar het gaat me echt niet lukken deze volle bord leeg te eten. Gelukkig zijn er ook stukjes banaan (van de eigen compound) geregeld en kan ik zodoende wel mijn dankbaarheid tonen door wat van de rijst en banaan te eten. (gelukkig zal later op de dag blijken dat ik het hotel nét op tijd bereik als jullie begrijpen wat ik bedoel).

De teachers bekijken de foto’s van ’t Ven die ik heb meegenomen en ook de foto’s van mijn kinderen vinden ze erg leuk. Ze kunnen aan de haren van Ben wel zien van wie hij die kleur heeft en ik besluit achterwege te laten dat mijn haar eigenlijk niet zo blond is.

In het feedback gesprek spreek ik met Peter over de leerdoelen die hij in oktober formuleerde: hij wilde minder “de baas” zijn en werken aan een gevoel van veiligheid voor kinderen en leerkrachten. Tsjee, het doét ertoe dat T4T hier is. Hier is werkelijk iets gebeurd en Peter zegt dat de impact groter is (en de rol die ik speelde) dan ik wil toegeven. Hij vraagt of hij me feedback mag geven? Ja, dat mag natuurlijk! Hij zou willen dat ik leer omgaan met complimenten en minder bescheiden ben. Die pak ik in en neem ik mee naar huis.

Ook op de korte termijn, in deze week heeft hij laten zien ontwikkeling door te maken. Hij wil morgen bij de evaluatie in Forest Lodge bij het bestuur van T4T aangeven dat hij mij als coach terug wil in oktober, want zegt hij, een relatie is voorwaarde om te kunnen coachen en die hebben wij nu.

En dan neem ik echt afscheid. Ik loop nog even naar Loice en we gaan samen op de foto. Ik wens haar een goede dag toe op 14 april, dan gaat ze trouwen! Ze wil dat ik erbij ben, maar snapt gelukkig dat dat onmogelijk is. Ik neem me voor meteen bij thuiskomst een kaart te sturen aan haar in de hoop dat die er nog op tijd zal zijn.

Zaterdag zal ik Peter nog zien en James ook. Ze sturen me elke avond een sms om te vragen of ik veilig ben aangekomen in het hotel en oh wat zal ik ze missen.

Ik rijd weg van de compound van de Mwamose school, zwaai naar de kinderen en de teachers. We hobbelen over de zandweg en voel de tranen over mijn wangen lopen. De chauffeur doet of hij het niet ziet, zegt niets en brengt me veilig terug naar Diani, waar de andere coaches klaar staan om naar mijn verhaal te luisteren. Dankjewel Michiel, Laika, Petra, Aad, Peter, Hanneke, Wilma en Dick en GertJan!